ظرفیت تولید کارخانجات آرد

*مساله راه یافتن پروژه های علمی به بازار مصرف که از جمله چیزهای بسیار مهمی

 است که دولت باید حتماً در این زمینه کمک کند و بنا هم دارند کمک کنند من

 اطلاع دارم انشاءا... در این زمینه اقداماتی صورت بگیرد که محصول کارها تجاری شود.*

( مقام معظم رهبری )

پیش گفتار

پژوهش زیربنای توسعه بوده و بدون شک از مهم ترین ابزارهای دستیابی به رشد و پیشرفت به شمـار می آید. از اینرو این کمیته بنا به وظایف و تکالیفی که مدیر کل محترم ابلاغ نمودند پژوهش را سرلوحه و مبنای تصمیم گیری امور قرار می دهد و با همکاری دانشگاه کشاورزی و بهره گیری از توان علمی همکاران و پژوهشگران اقدام به پژوهش و اجرای طرح ها می نماید.

مقدمه

یکی از ارکان مهم اقتصادی هر کشور بخش صنایع آن کشور می باشد که قابلیت زیادی را در رشد اقتصادی آن کشور دارا است. در کشور عزیز ما ایران بخش صنایع تولید مواد غذایی در کنار سایر بخش ها یکی از عوامل مهم توسعه روز افزون به حساب می آید. در حوزه صنعت بعضی از صنایع بدلیل شرایط، نوع و فرآیند تولید دارای درجه اهمیت متفاوتی می باشند. در اصل طبقه بندی صنایع بر اساس انواع فاکتورهای اقتصادی رویکرد مناسبی جهت بررسی هر چه بیشتر میزان تولید و کاهش هزینه های تولید مد نظر قرار دارد.

    هدف از نوشتن این مطلب و تحقیق بررسی عوامل موثر بر میزان ظرفیت تولیدی صنایع کارخانه ای تولید آرد در ایران و مخصوصاً در استان می باشد. جواب به سوالاتی از قبیل :

 کارخانجات آردسازی کشور از چند درصد ظرفیت خود استفاده می نمایند؟

کارخانجات آردسازی استان از چند درصد ظرفیت استفاده می نمایند؟

آیا میزان ظرفیت مورد استفاده کارخانجات استان مساوی است؟

با توجه به اینکه موضوع این تحقیق بررسی عوامل موثر بر استفاده از ظرفیت تولیدی کارخانجات آرد استان مازندران  می باشد باید گفت که مطالعات در این خصوص به آن دلیل اهمیت دارد که علاوه بر اینکه این صنعت بخش مهمی از قدرت اقتصادی استان بشمار می آید آرد و نهایتاً نان جزء مواد غذایی استراتژیک و مهم و با میزان مصرف بالا در جامعه بشری مخصوصاً در جامعه ایران می باشد.

جمعیت و سرانه مصرف آرد استان مازندران

ما دو نوع مصرف سرانه داریم: استاندارد و واقعی. میزان سرانه مصرف استاندارد و ابلاغی به استان 200/7 کیلوگرم برای هر نفر در ماه می باشد. که با توجه به تعداد جمعیت استان به تعداد 3391001 نفر ( حاصل از طریق محاسبه ضریب رشد جمعیت به تعداد نفر سرشماری سال 1395 ) می بایستی ماهانه مقدار 24415207 کیلوگرم آرد در خبازیها و خانه پز روستایی مورد مصرف قرار گیرد. ولی محاسبه میزان مصرف واقعی آرد استان به میزان 29981304 کیلوگرم در ماه می باشد که میزان سرانه هر نفر را از 2/7 به میزان 84/8 افزایش داده است.

تولید و مصرف گندم و آرد استان مازندران

میزان میانگین خرید سالانه گندم مازاد بر نیاز کشاورزان استان مازندران از سطح مزارع استان حدود 80 هزار تن      می باشد. با توجه به میزان مصرف سالانه حدود 450 هزار تن، مابقی گندم مورد نیاز از بخش واردات از استانهای دیگری و یا از کشورهای همجوار تامین می گردد.

صنعت ذخیره سازی گندم استان

ظرفیت موجود ذخیره سازی در قالب 23 مرکز استاندارد ( مکانیزه ) و نیمه مکانیزه و معمولی در قالب سیلوهای بتنی و فلزی و انبارهای اختصاصی نگهداری گندم با امکان نگهداری کوتاه مدت و بلند مدت می باشد.

اقدامات زیرساختی در ایجاد و تقویت شبکه های تامین، فرآوری، ذخیره سازی و توزیع محصولات کشاورزی یک راهبرد ملی و استانی برای حصول بر امنیت غذایی می باشد.

میزان ظرفیت اسمی های استاندارد، سیلوهای بتنی و فلزی استان 273000 تن و میزان ظرفیت انبارهای اختصاصی نگهداری گندم از مکانیزه تا ساده به میزان 236000 تن می باشد.

ظرفیت اسمی و واقعی کارخانجات

سالانه به میزان 11 میلیون تن گندم در بخش یارانه ای و صنف و صنعت توسط حدود 400 کارخانه به آرد که دقیقاً مورد نیاز کشور می باشد، مورد مصرف قرار می گیرد.

میزان ظرفیت تولید این تعداد کارخانه در کشور حدود 27 میلیون تن در سال می باشد و مجموعاً از 40 درصد ظرفیت کارخانجات کشور جهت تامین آرد مورد نیاز داخل استفاده می شود.

یکی از عوامل موثر و تعیین کننده در استفاده مطلوب از نهاده ها در واحدهای بهره برداری اندازه واحد تولیدی و برخورداری از مقیاس تولید بهینه آرد می باشد. با توجه به ویژگیهای اقتصادی جغرافیایی و ویژگیهای اجتماعی پراکندگی جمعیت، شرایط اقلیمی، میزان ظرفیت تولید آرد نقش بسزایی در توسعه صنعتی کشور خواهد داشت. استفاده بهینه از ظرفیت کامل کارخانجات آرد مستلزم وجود امکانات و فضای مساعد کسب و کار، سودآور بودن صنعت آرد و بهره وری از تکنولوژی روز در جهت کاهش هزینه و افزایش سودآوری تولید و افزایش میزان اشتغال را به همراه خواهد داشت.

بررسی میزان استفاده از ظرفیت تولید در کارخانجات آرد و همچنین عوامل موثر بر میزان استفاده از ظرفیت تولیدی از اهمیت بالایی برخوردار است.

میزان ظرفیت اسمی کارخانجات مازندران حدود 90 هزار تن در ماه می باشد که جمعاً  با احتساب آرد دولتی صنف و صنعت به میزان حداکثر 32 هزار تن در ماه فعالیت مینمایند که می توان گفت کارخانجات آرد سازی استان با ظرفیت تولید حداکثر 36 درصد ظرفیت اسمی در حال تولید و بهره برداری می باشند

چالش ها و مشکلات موجود

صدور غیر معقول و غیر منطقی تاسیس و ساخت کارخانجات آرد جدید موجب افزایش ظرفیت های خالی کارخانجات آرد شده است.

افزایش روز افزون هزینه های دستمزد کارگری وقیمت حامل های انرژی موجب افزایش هزینه تولید گردیده است

نتیجه گیری و پیشنهادات

بکارگیری سیاست های توسعه صادرات و گسترش ارتباط با دنیای خارج با گسترش بازارهای صادراتی و امکان بهره گیری از ارتقاء تکنولوژی می تواند راهکارهای استفاده از ظرفیت بیشتر کارخانجات آرد گردد.

برای برون رفت از عدم استفاده از تمام ظرفیت کارخانجات آرد طرح عبور موقت گندم از محل واردات گندم به کشور و صادرات آرد به خارج از کشور در راستای شعار سال رشد اقتصادی می باشد.

افزایش بهره وری و استفاده حداکثری از ظرفیت تولید کارخانجات موجب تحقق شعار سال "مهار تورم، رشد تولید" میگردد.

راهکار دیگر جلوگیری از صدور غیر معقول و غیر منطقی تاسیس و ساخت کارخانجات آرد موجب تا بتوان از ظرفیت های خالی کارخانجات بیشتر استفاده نمود.