مواد سرمازا به موادی گفته میشود که در اثر تبخیر حرارت محیط را گرفته و آنرا بهمراه عمل تقطیر پس می دهد یعنی مایعاتی که بتوانند به سهولت از مایع به بخار و یا بالعکس تبدیل شوند بعنوان رابطه ای برای انتقال حرارت بکار برده می شوند زیرا این تغییر باعث تغییر حرارت نیز میگردد.
1 – 13 – 1 – ویژگی های مواد سرمازا
1 - سمی نباشد یعنی روی اعضای بدن تاثیر نا مطلوبی نگذارد
2 – قابل انفجار ، اکسید کننده و قابل اشتعال نباشد
3 – در صورت نشت و فراریت به سهولت قابل تشخیص باشد .
4 – دارای نقطه جوش پایین باشد یعنی در فشار کم قادر به عمل کردن باشد.
5 – از نوع گازهای پایدار باشد.
6 – دارای گرمای نهان متعادلی برای مقدار تبخیر در واحد زمان باشد.
7 – دارای کمترین اختلاف بین فشار تقطیر و تبخیر باشد .
8 – با فلزات دستگاههای برودت و روغن تسهیل کننده کار ماشین آلات واکنش انجام نداده و در شرایط مختلف کار تغییری در ترکیب شیمیایی آن بوجود نیاید .
9 – ارزان و قابل دسترس باشد
1 – 13 – 2 – انواع مبرد (ماده سرمازا )
متداولترین مواد سرمازا عبارتنداز آمونیاک ، فریون و پس از آن انیدرید سولفورو و کلروومتیل کلرواتیلن و . . . می باشند .
بطور کلی از نظر ایمنی مبرد ها را به سه (3) گروه تقسیم می کنند:
گروه اول : مبرد های هالوژنه وانیدریدکربونیک غلظت طبیعی این مواد کمتر از 2 تا 4 درجه حجمی در هوا بوده که برای تنفس بی خطر و غیر قابل اشتعال می باشد .
گروه دوم : مبرد های نظیر آمونیاک ، اتیلن کلراید ، متیل کلراید ، انیدریدسولفورو و نظایر آن می باشد این مواد معمولاً خورنده و سمی بوده و در غلظت 5/0 تا 1 درجه حجمی مضر و خطرناک بوده و در شرایطی در غلظت بین 5 تا 25 درصد قابل انفجار می باشند.
گروه سوم : شامل مبرد های هیدروکربوری مانند اتان پروپان بوتان که قابل اشتعال هستند این مواد با غلظت بین 4/0 تا 5/0 برای تنفس به مدت 2 ساعت مضر نمی باشند ولی چون قابلیت اشتعال آنها خیلی زیاد است بایستی احتیاط های لازم بعمل آید.
امروزه برای تولید سرما و برودت از انواع فریون فریون 11( تری کلرو منوفلوئور و متان CCL3F ) فریون 12 ( دی کلرو دی فلوئور متان CCL2F2 ) و فریون 22 ( CHCLF2 ) و فریون 502 (R502) و یا آمونیاک NH3 (R707) استفاده می کنند چون نقطه تبخیر آنها در فشار معمولی زیر صفر درجه سانتیگراد است .