نگهداری سیب زمینی در سردخانه

پیش گفتار:

  این گزارش شامل چند فصل میباشد.درفصل اول کلیاتی در باره تاریخچه ،خصوصیات زراعی وواریته ها ارزش غذایی وضعیت تولید مصرف سرانه سیب زمینی آمده است.

فصل دوم به انواع انبار های سیب زمینی پرداخته شده است و خصوصیات آنها بررسی شده است.

در فصل سوم مراحل آماده سازی سیب زمینی برای سردخانه و انبار ذکر شده است

مقدمه:

   با افزایش مداوم جمعیت دنیا نیاز به مواد غذایی روز به روز با سرعتی شگرف افزایش می‌یابد. سازمان خوارو بار جهانی اعلام کرده است که جمعیت جهان تا سال 2030 به بیش از 8 میلیارد نفر خواهد رسید که تأمین مواد غذایی این جمعیت نیاز به کوشش و پیگیری در زمینه کشاورزی و علوم وابسته دارد. با وجود پیشرفتهای قابل توجه در سه دهه اخیر مصرف سالیانه مواد غذایی فقط در حدود 20 درصد افزایش یافته است. بر اساس برآوردهای موجود تا سال 2030 باید مقدار تولید محصولات غذایی در کشورهای در حال توسعه 70 درصد بیشتر از تولید فعلی آن باشد تا بتواند همگام با جمعیت رو به رشد حرکت نماید و بدرستی جوابگوی نیازهای آنها باشد.

رقابت شدید در بازار بین المللی غلات و سایر محصولات کشاورزی سبب نوسان قیمت مواد غذایی جهان گردیده که منجر به خطر کمبود مواد غذایی و ناآرامی های اجتماعی در کشورهای کم درآمد می گردد. یکی از استراتژی هایی که به کاهش این ریسک کمک می کند، تغییر تولید مواد غذایی به سمت تولید محصولات اساسی مغذی مانند سیب زمینی است که حساسیت کمتری نسبت به تغییر بازارهای بین المللی دارند.

تاریخچه سیب زمینی:

مبداء پیدایش سیب زمینی منطقة رشته کوه آند در کشور های پرو و بولیوی می باشد و تقریباً 2000 سال قبل از ورود کاشفان اسپانیایی به این قاره کشت سیب زمینی بوسیلة اقوام اینکا در این منطقه رواج داشته است. کربن 14 موجود در نشاستة بدست آمده در کاوشهای باستانشناسی نشان می دهد که حداقل 8000 سال قبل، این گیاه مورد استفاده انسان قرار می گرفته است.

سیب زمینی تقریباً در سال 1570 میلادی از آمریکای جنوبی به اسپانیا معرفی شد و از این کشور به دیگر نقاط اروپا برده شد و کمتر از 100 سال بعد کشت آن در بسیاری از مناطق این قاره آغاز گردید. این گیاه تقریباً در سال 1610 در هند، 1700 در چین، 1766 در ژاپن معرفی شد.

در ایران  سرجان ملکم سفیر دولت بریتانیا بین سالهای 1800 تا 1810 میلادی در زمان فتحعلی شاه قاجار مقداری بذر سیب زمینی به دربار شاه ایران هدیه کرد. این سیب زمینی ها ابتدا در روستای پشند در اطراف تهران و سپس در فریدن اصفهان و بعد به تدریج به سایر نقاط کشور برده و کاشته شد.

ارزش غذایی سیب زمینی:

سیب زمینی حامل ویتامین C و B  و حاوی مقدار زیادی از مواد معدنی مانند آهن، کلسیم ، منیزیم، منگنز و فسفر است که وجود این مواد در بدن به طور فراوان موجب افزایش سیستم دفاعی بدن می شود. تقویت سیستم دفاعی بدن موجب مقاوم شدن بدن مقابل باکتری های عامل بیماری می شود.

در 100 گرم غده سیب زمینی، حدود 80- 75 گرم آب، حدود 18 گرم ترکیبات نشاسته ای، حدود 2 گرم پروتئین (50 درصد شامل آمید و اسیدهای آمینه) و مواد معدنی بوی‍‍ژه پتاس و مقادیری چربی و سلولز وجود دارد.سیب زمینی پس از ذرت، برنج و گندم رتبه چهارم را از نظر میزان تولید در جهان دارا می باشد.

 این محصول حاوی مواد آنتی اکسیدان بوده و خاصیت ضد سرطانی و محافظت از قلب و عروق را دارا است. سیب زمینی حاوی ترکیباتی موسوم به Kukoamines  می باشد که باعث کاهش فشار خون می گردد.

از آنجایی که بدن انسان قادر به هضم سلولز نمی باشد، از این رو مصرف سیب زمینی خام، حتی اگر بطور کامل هم جویده شود از سراسر لوله گوارش بدون آنکه هضم گردد، خواهد گذشت. بنابراین اگر سیب زمینی پخته شود پوشش سلولزی آن پاره شده و محتویات آن(نشاسته و مواد مغذی) میتواند هضم گردد.

انواع انبارهای نگهداری سیب زمینی

انبارهای سیب زمینی را از چند نظر می توان تقسیم بندی نمود . از جمله انبارهایی که محصول نهایی آنها مصرف خوراکی، صنعتی و غیر خوراکی (بذری) دارد.

شکل دیگر تقسیم بندی انبارها میزان سادگی یا پیچیدگی طراحی ساختمان انبار و تجهیزات آن   می باشد. انواع انبارها از نوع ساده و کم هزینه و کوچک روستایی و خانگی شروع شده و شامل انواع انبارهای ساده و سنتی که محصول با تهویه طبیعی در آن نگهداری می شود تا انبارهایی با ظرفیت بسیار زیاد که دارای سیستم های تهویه، انتقال حرارت و تاسیسات مکانیکی ایجاد برودت  می باشند می گردد.

انبارهای سنتی سیب زمینی بذری و خوراکی

 در این نوع انبارها که در ساختمان آنها از مصالح ساده مانند چوب ، سنگ ، خشت و آجر استفاده می شود، شرایط به گونه ای است که مقدار محدودی از محصول را می توان برای مدت نه چندان طولانی و بدون استفاده از سیستم تبرید مکانیکی نگهداری نمود. از آنجایی که سیب زمینی های بذری در موقع کشت باید از کیفیت خوب و وضع فیزیولوژیکی مناسب برخوردار بوده و جوانه ها در حد دلخواه و ایده آلی باشند، لازم است ساختمان انبار به گونه ای طراحی شود که بتوان درجه حرارت، نور و رطوبت نسبی محیط را برای حفظ جوانه محصول بخوبی تنظیم نمود تا میزان عملکرد آن افزایش یابد . تعداد جوانه در هر غده نشان دهنده تعداد ساقه های گیاه سیب زمینی بعد از آن می باشد . تعداد جوانه ها به نوع سیب زمینی، اندازه سیب زمینی و میزان غلبه جوانه انتهایی (که خود متاثر از شرایط حاکم بر انبارها خصوصا درجه حرارت محیط می باشد) بستگی دارد. بر اساس ویژگیها و خصوصیات این دسته از انبارها می توان آنها را در چهار نوع زیر طبقه بندی نمود :

1- انبارهای روستایی یا خانگی

2- انبارهایی که نیمی از آنها در داخل زمین قرار دارد

3- انبارهای زیر زمینی

4- انبارهای حفره ای

بطور کلی درباره انبارهای سنتی توجه به نکات زیر ضروری است:

برای ایجاد انبارهای سنتی در هر منطقه می توان از شرایط طبیعی آن منطقه مانند وجود سرما  و رطوبت استفاده نمود و به همین دلیل پایین بودن سطح انبار در عمق یک متر از سطح زمین باعث مصون ماندن محصول انبار شده از سرما و گرمای محیط خارج می گردد.

استفاده از گونی برای ذخیره سازی به نحوی که گونی ها قابلیت نفوذکامل در مقابل جریان هوا را داشته باشند، مطلوب است.

استفاده از مصالح محلی و ساختن دیوارها و سقف حتی المقدور در شرایطی که علاوه بر تحمل بارهای ساختمان ، دارای حداقل هدایت حرارتی باشد، توصیه می شود .

ارتفاع چیدن محصول گونی شده نمی باید از 5/1 - 2/1 متر تجاوز نماید، چرا که با ارتفاع بیش از این مقدار تهویه طبیعی محصول به خوبی انجام نخواهد گرفت .

عدم استفاده از نور عامل مهمی در نگهداری محصولات می باشد .

بدلیل عدم تهویه و یا سیستمی که بتواند تغییرات درجه حرارت را کنترل نماید ، امکان به حرکت در آوردن هوا و کنترل میزان CO2 حاصل از تنفس محصول فراهم نمی باشد .

به دلیل عدم استفاده از مواد ضد جوانه زنی تا پایان دوره نگهداری، مقدار قابل توجهی از محصول دچار جوانه زدن می شود.

بارگیری و تخلیه محصول در انبارهایی که سطح آنها از سطح زمین پایین تر می باشد چندان آسان نبوده و طبیعتاً محصول در حین حمل و نقل متحمل ضایعات می گردد.

انبارهای فنی سیب زمینی خوراکی و بذری

 از آنجا که امکان نگهداری مقدار محدودی سیب زمینی بذری یا خوراکی در انبارهای سنتی وجود دارد، از طرفی هزینه های کارگری برای نگهداری محصول به این شیوه بالا بوده و با افزایش جمعیت ، ذخیره سازی مقدار محدودی از محصول در انبارهای سنتی نمی تواند نیاز جامعه را بر طرف نماید و در عین حال  میزان بالای ضایعات محصول در انبارداری بطریقه سنتی ، ضرورت استفاده از انبارهای بزرگ و فنی سیب زمینی که بتواند با حداقل هزینه بیشترین مقدار محصول را بدون ایجاد ضایعات کمی و کیفی ذخیره نماید غیر قابل اجتناب کرده است.

از آنجا که شرایط طبیعی منطقه حتی اگر کاملاً مطابق با نیازهای فیزیولوژیک محصول باشد  نمی تواند تضمین کافی برای تأمین شرایط مطلوب ذخیره سازی مقدار قابل توجهی از محصول را ایجاد نماید، لذا نیاز به استفاده از انواع تجهیزات الکترومکانیکی که بتواند ضمن حمل و نقل آرام محصول، مطلوبترین شرایط را برای تقلیل هر چه بیشتر ضایعات فراهم آورد، از جمله استفاده از انواع تجهیزات الکترومکانیکی که بتواند تغییرات درجه حرارت، رطوبت نسبی، فشار هوا و میزان هوا را در نقاط مختلف انبار گزارش و سیستم های فرمان مکانیکی را کنترل نماید ضروری می باشد .

در ساختمان این نوع انبارها نه تنها از مصالح مختلف استفاده می شود، بلکه طراحی اسکلت فلزی، کانال های هوادهی، دیوارها، سقف، راهرو و هوادهی و غیره به گونه ای است که بتواند شرایط مناسب برای نگهداری محصول تحت کنترل مدیریت انبار را ایجاد نماید.

سردخانه سیب زمینی

با توجه به بالا بودن درجه حرارت هوا در بسیاری از مناطق استان استفاده از انبارهای سنتی و فنی را برای نگهداری طولانی مدت سیب زمینی مشکل نموده است . در سردخانه دما،رطوبت و تهویه بصورت اتوماتیک کنترل می شود و دارای سیستم برودتی شامل کمپرسور و اواپراتور می باشد و ساختمان سردخانه بطور کامل ایزوله شده است.

بسیاری از کشاورزان برای استفاده بیشتر از محصول و جلوگیری ازافزایش ضایعات محصول خود را در سردخانه نگهداری می نمایند.ساحتمان سردخانه سیب زمینی مشابه سردخانه های معمول بالای صفرطراحی و ساخته شده و محهز به سیستم تبرید میباشد.تصاویر زیر نمای سردخانه آقای برادران حسینی در چناران را نشان می دهد. بسته بندی محصولات در داخل سردخانه و تجهیزات جانبی و نحوه عایق بندی در تصاویر بعدی نشان داده شده است.

 عوامل کنترل کننده ضایعات انباری سیب زمینی

رسیدگی غده : انبارداری تنها در صورتی موفقیت آمیز است که غده ها سالم بوده و دارای پوست آسیب دیده  نباشند. به این دلیل تنها باید غده های سالم و رسیده را انبار نمود .

 اگر به دلایلی برداشت و انبار کردن غده های نارس مد نظر است، توصیه می شود حداقل 10 روز قبل از خارج کردن غده ها از خاک شاخ و برگ بوته جدا شود.

رطوبت : غده ها باید بصورت خشک در انبار نگهداری شوند. ولی از کاهش بیش از حد رطوبت آنها جلوگیری شود. نکته مهم این است که رطوبت نسبی هوای انبار نباید از حدود 85  در صد کمتر باشد.  البته باید رطوبت و دما با یکدیگر مطابقت داشته باشند تا از نشستن رطوبت هوای انبار بر روی غده های سیب زمینی در دماهای نزدیک 1 درجه سانتیگراد جلوگیری شود.  رطوبت بالا در انبارها با پاشش آب بر روی سطح زمین یا گونی های کنفی آویخته از سقف و دیوار انبار تامین می شود .

نور : در انبارداری غده های بذری، نور عامل بسیار مناسبی برای ممانعت از جوانه زنی غده هاست. با نگهداری غده های بذری در زیر نور پراکنده می توان آنها را برای مدت طولانی تری انبارداری نمود  غده های بذری که در شرایط نور پراکنده انبار شده اند در مقایسه با انواعی که در تاریکی و دمای بالا انبار می شوند بوته های قویتری پدید می آورند. این نور را می توان با قرار دادن یک لامپ حبابی 100 وات به ازای هر 180 – 200 متر مربع انبار ایجاد کرد.

مواد شیمیایی :  ماده شیمیاییC I P C به طور گسترده ای برای جلوگیری از جوانه زنی سیب زمینی های غیر بذری در انبارها استفاده می شود. توزیع این ماده شیمیایی یا به صورت پودر (گرد پاشی روی غده هنگام انتقال به انبار) و یا به صورت آئروسل (مه پاشی) و از طریق اسپری نمودن آن به درون مجاری و کانالهای تهویه انجام می شود. این ماده در دمای بالاتر از 18 – 15 درجه سانتیگراد اثر ضد جوانه زنی خود را از دست می دهد و نباید برای غده های بذری مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از ترکیب بنزیمیدازول یا ترکیبی از بنزیمیدازول و ایمازالیل برروی غده ها پیش از انبار کردن آنها تلفات ناشی از فوزاریوم (fusarium  ) و ضایعات قارچی دیگر را کاهش می دهد. چند ماده شیمیایی برای کنترل شب پره در انبار وجود دارد که از آن جمله می توان به پاراتیون دسیس2 درصد ، سوین و اکتیلیک اشاره کرد .

تهویه و دما :

در طول دوره انبار داری به منظور جلوگیری از افزایش دمای انبار، خارج کردن رطوبت هوا، دی اکسید کربن و تأمین اکسیژن لازم برای تنفس غده ها ، تهویه هوای انبار ضروری است . تهویه  می تواند بصورت طبیعی  (با باز کردن در و پنجره های انبار) یا به کمک نیروی محرکه (فن) انجام شود. غده هایی که در یک توده متمرکز شده اند در اثر تنفس ، حرارت تولید می کنند و دمای غده ها و هوای بین آنها افزایش می یابد. این هوای گرم به قسمت بالای توده رفته و هوای سرد که سنگین تر از هوای گرم است جایگزین آن می شود. از آنجایی که در تهویه طبیعی مقدار هوایی که می تواند جابجا شود محدود و حداکثر 12 متر مکعب در ساعت به ازای هر تن غده است، اثر خنک کنندگی آن کم است.

 در چنین حالتی دمای بخش بالائی توده بیشتر از بخش پائینی می شود. این اختلاف دما در حدود 2 – 5/1 درجه سانتیگراد به ازای هر متر ارتفاع توده است. سیب زمینی را می توان بصورت فله یا کیسه ای انبار نمود . در حالت کیسه ای عبور جریان هوا از لابلای کیسه ها آسانتر است به شرط آنکه ارتفاع کل کیسه ها از 5/1 الی 2 متر بیشتر نبوده، فاصله بین کیسه ها 10 الی 15 سانتیمتر بوده و کیسه ها بصورت منفرد و یا دوتائی روی هم قرار گیرند. غده ها را می توان روی یک سطح صاف، سیمانی یا تخته های چوبی صاف و تمیز که در کف آن لوله و کانال های هوا قرار داده شده، تا ارتفاع 3  متر انبار نمود. اگر دمای هوای اطراف غده ها بالاتر از 13 درجه است و غده ها تازه برداشت شده اند ارتفاع توده نباید بیشتر از یک متر باشد .

اگر پوشاندن توده برای محافظت از نور دمای بالا یا پایین ضرورت داشته باشد باید از موادی استفاده کرد که مقاومت ناچیزی در برابر جریان هوا داشته باشند. به عنوان مثال کاه بهتر از علوفه خشک است . پوشاندن قسمت زیرین توده با کاه خیلی بهتر است. این حالت تا اندازه ای امکان تهویه هوا را فراهم می آورد. قرار دادن هواکش روی قسمت بالائی توده، سرعت تهویه هوا را افزایش می دهد . این شیوه اغلب در شرایطی که توده بزرگ باشد به کار می رود .

 هرچه ارتفاع هواکش از سقف بیشتر و ضخامت آن کمتر باشد قدرت مکش و جابجایی هوا در آن بیشتر می شود . وجود پنجره های شرقی – غربی در انبار به جابجایی بیشتر هوا کمک می کند. از آنجا که تهویه طبیعی محدودیت های خود را دارد، تقسیم کردن یک توده به واحدهای کوچکتر ضرورت می یابد. ولی در این حالت سطح انبار بیشتری مورد نیاز خواهد بود. در تهویه با نیروی محرکه، هوا توسط یک یا چند بادبزن (فن)  به حرکت در آمده و از طریق کانال های موجود در زیر توده به لابلای غده ها هدایت می شود، به طوری که مقدار یکسانی هوا در تمام توده پخش شود. در این نوع تهویه میزان گردش هوا بین توده بسیار بهتر و بیشتر انجام می شود و در نتیجه کنترل دما و رطوبت موثرتر انجام می شود. با استفاده از یک سیستم تهویه با نیروی محرکه که به خوبی طراحی شده باشد، می توان اختلاف دما بین سطح فوقانی و تحتانی توده را به حدود 1 تا 5 / 1 درجه سانتیگراد رساند .

مراحل آماده سازی سیب زمینی برای انبارداری و مدیریت انبارداری سیب زمینی

دوره انبارداری سیب زمینی را می توان به هشت مرحله تقسیم کرد که دقت در کنترل هر مرحله در حفظ کیفیت محصول بسیار مهم است . این مراحل عبارتند از :

خشک کردن و التیام دهی  : بلافاصله بعد از برداشت سیب زمینی باید عمل خشک کردن به عنوان اولین مرحله انبارداری انجام گیرد. این عمل به منظور خشک کردن رطوبت موجود در سطح سیب زمینی و گل چسبیده به آن انجام می شود . مزایای خشک کردن عبارتند از :

-    جلوگیری از گسترش پوسیدگی نرم (Soft Rot)

-    جداسازی آسانتر خاک چسبیده به محصول و در نتیجه عبور بهتر هوا از لابلای غده ها

-    جلوگیری از گسترش فعالیت باکتری ها و آفات

بدین منظور لازم است :

الف- سیب زمینی ها بسته به وضعیت برداشت و شرایط آب و هوایی طی 6 – 2 روز و هر روز به مدت 8– 6 ساعت از طریق روشن نمودن پنکه ها یا باز کردن درب و پنجره های انبار تهویه شوند.  بهتر است عمل هوادهی، در زمانهایی انجام شود که هوا دارای رطوبت بالائی بوده و نیز دمای هوای بیرون به دمای توده سیب زمینی نزدیک یا از آن سردتر باشد. زمان مناسب برای اجرای این مرحله، زمانهای پیش از ظهر و بعد از ظهر تا اوایل غروب است. ساعات میانی روز به دلیل بالا بودن دما و پائین بودن رطوبت چندان مناسب نیست.

ب- هوای به کار رفته برای خشک کردن سیب زمینی از فضای انبار خارج شود

ج- هنگامی که وضعیت رطوبتی قسمت های بالای توده ( تا عمق 45 سانتیمتر ) به حد مناسب رسید عملیات خشک کردن متوقف شود .

پس از خشک کردن غده ها عملیات التیام دهی انجام شده و سبب التیام زخم های ایجاد شده بر روی      غده ها طی برداشت می شود. بدین طریق کاهش وزن غده ها به حداقل می رسد. در اجرای مرحله التیام دهی باید به نکات ذیل توجه نمود :

الف- التیام دهی با هوایی که از نظر دمایی به دمای خشک کردن سیب زمینی نزدیک است ( 22 – 15  درجه سانتیگراد) و حداکثر بمدت 3 – 2 ساعت در روز انجام شود. بهتر است هوا در این مدت از انبار خارج نشود. برای این منظور نیازی به باز بودن دریچه های خروج هوا نیست و هوا تنها درون انبار جابجا می شود.

ب- التیام دهی غده ها حداکثر 2 هفته پس از برداشت سیب زمینی ادامه می یابد. با در نظر گرفتن دوره خشک کردن، مرحله التیام دهی بین 6 تا 10 روز طول می کشد.

ج ) در صورتی که رطوبت یا دمای هوای درون انبار تا حد زیادی بالا رود، درب های ورود و خروج هوای تازه تا حد امکان باز شده تا اختلاف دمای داخل و بیرون انبار کاهش یابد .

جلوگیری از جوانه زنی غده ها

برای ممانعت از جوانه زنی غده های غیر بذری از مواد شیمیایی استفاده می شود. این مواد سه هفته پس از برداشت به کار می روند. یعنی زمانیکه سیب زمینی ها التیام یافته اند. متداولترین و جدیدترین ماده مهار کننده جوانه زنی CIPC است . میزان مصرف آن 25 گرم ماده خالص به ازای هر تن سیب زمینی است . باید توجه داشت که برای غده های بذری نباید از هیچ نوع ماده ضد جوانه زنی استفاده کرد . جوانه زنی در غده های بذری تنها با استفاده از نور پراکنده و پائین آوردن دمای هوای انبار کنترل می گردد.

سرد کردن و حفظ درجه حرارت مناسب

در اجرای عملیات سرد کردن محصول سیب زمینی تا سه هفته پس از برداشت نباید اقدام به خنک نمودن توده کرد. سرد کردن غده ها با تهویه شبانه هوای انبار به مدت 7 – 6 ساعت انجام می شود و  بهتر است این عمل در زمان هایی که رطوبت هوا بالاست اجرا گردد. همچنین، باید از سرد کردن سریع و یکباره توده خودداری گردد و دمای غده ها به آرامی و در هر روز حدود 1 تا 2 درجه کاهش داده شود. در هر روز هوای داخل انبار حدوداً 1 الی 2 ساعت جابجا شود تا درجه حرارت بالا و پائین توده یکنواخت گردد. در این حالت نیازی به ورود هوای تازه از بیرون انبار نیست.

دمای توده براساس الگوی زیر تعیین می شود :

7 – 6 درجه سانتیگراد برای سیب زمینی های خوراکی

5 – 3 درجه سانتیگراد برای سیب زمینی های بذری

10 – 6 درجه سانتیگراد برای سیب زمینی هائی که مصرف صنعتی و تولید نشاسته دارند

محصول نباید با هوای سردتر از توده ( حداکثر 3 درجه سانتیگراد یا 1 – 5 / 1 درجه سانتیگراد در اواسط پاییز ) تهویه شود و زمان های تهویه باید به طور مرتب کنترل گردد.

رعایت موارد زیر به کنترل دمای انبار کمک می کند :

الف- هر روز هوای درون انبار برای چند ساعت جابجا شود تا اختلاف درجه حرارت بخش های بالا و پایین توده بیش از 1 درجه سانتیگراد نباشد .

ب- نباید دمای توده بیش از 5/0 الی 1 درجه سانتیگراد در روز بالا برود.

هوا دهی

هوادهی باید یک تا دو بار در هفته و هر بار به مدت 1 الی 5/1 ساعت انجام شود. در صورتی که قسمت بالای توده سیب زمینی رطوبت بالائی داشته باشد، لازم است هوا دهی  3 الی 4 بار در هفته و هر بار به مدت 2 تا 5/2 ساعت انجام شود.هنگامی که دمای هوای داخل انبار 6 – 4 درجه سانتیگراد است، با روشن کردن فن ها هوا بصورت مختصر در انبار جابجا می شود. در این حالت نیاز به وارد کردن هوای بیرون به داخل انبار نیست.

اگر دمای هوای محیط کمتر از 5/1 درجه باشد، بهتر است هوادهی انجام نشود یا در صورت نیاز به هوادهی از دستگاه گرمکن ( هیتر ) برای افزایش دمای هوای ورودی استفاده شود.

جلوگیری از نشستن رطوبت بر روی محصول ( میعان )

این پدیده در ساختمان های غیر قابل نفوذ به هوا حائز اهمیت است. در این مورد باید به نکات زیر دقت شود :

-  در زمان سرد کردن توده ، باید هوای مرطوب را از فضای انبار خارج کرد .

-  اگر دمای هوا تا نزدیک صفر درجه پایین آمده باشد ، درب های خروج هوا تا 50 درصد و درب های ورودی را تا 10 درصد برای مدت نیم ساعت باز کرده و هوادهی همزمان با استفاده از گرم کن انجام گیرد . سپس هوای داخل انبار به مدت 20 تا 30 دقیقه بدون گرم شدن در فضای انبار جابجا شود .

گرم کردن:

گرم کردن توده سیب زمینی برای حفظ آن در مقابل زخم هائی که در حین حمل و نقل ایجاد شده اند ضروری است. اگر هوای بیرون برای گرم کردن سیب زمینی مساعد نباشد، هوا بوسیله تهویه و نیز جابجایی جزئی در داخل انبار، گرم می شود. با وارد کردن هوای بیرون به داخل انبار، کاهش اکسیژن فضای انبار نیز جبران شده و از قهوه ای شدن مغز غده جلوگیری می شود. دمای هوای دمیده شده نباید از 20 درجه بالاتر باشد و توده نیز بیشتر از 7 – 14 درجه گرم نشود . قبل از خروج توده سیب زمینی از انبار، دمای آن باید به آرامی و حداکثر 2 درجه در روز بالا برده شود .

براورد هوای لازم برای هوا دهی:

به طور تقریبی می توان هوای لازم برای هوا دهی توده سیب زمینی را 145 متر مکعب هوا در ساعت به ازای هر تن محصول موجود در انبار در نظر گرفت . دمنده باید بتواند حداقل فشار استاتیک  معادل 20 میلیمتر ستون آب را تامین کند. دمنده های Axial با دور موتور 1500 دور در دقیقه برای این کار مناسبند

تغییرات سیب زمینی طی نگهداری

تغییر در ترکیبات غده سیب زمینی: غده سیب زمینی بافتی ذخیره ای از نشاسته است. 80- 75 درصد غده را آب و نشاسته تشکیل می دهد. همچنین حاوی مقداری قند محلول، مواد ازته ، مواد معدنی و ویتامین ها می باشد. ترکیبات غده با شرایط آب و هوایی، روش کشت، رقم مورد استفاده، شرایط رسیدگی در هنگام برداشت، دمای نگهداری و مدت زمان آن تغییر می کند. بدین ترتیب نسبت قند به نشاسته با نزدیک شدن به رسیدگی محصول کاهش یافته ولی اگر دمای انبارداری بسیار پایین باشد یا اینکه زمان نگهداری غده بسیار طولانی شود ( تشکیل قند های مربوط به دوره پیری غده ) این نسبت افزایش می یابد .

کیفیت غده: کیفیت غده به سالم بودن و قدرت فیزیکی آن که مربوط به رقم و تکامل فیزیو لوژیکی است بستگی دارد. هدف اصلی از نگهداری غده، حفظ دوره خواب و حیات آن با حداکثر ممانعت از پدیده گرم شدن می باشد. سرد کردن سریع غده (حدود یک ماه پس از برداشت) و رساندن دمای آن به حدود 2  درجه سانتیگراد با توجه به حساسیت آن به گرم شدن می باشد .

وضعیت کاهش وزن و ماده خشک :

در غیاب فساد و جوانه زنی، کاهش وزن غده عموماً کم می باشد و عمدتاً به تعریق طبیعی غده (90 درصد) بر می گردد. در طول یک ماه اول نگهداری، افت وزنی برای غده رسیده به 3 – 1 درصد و برای غده نارس به 5 -3 درصد می رسد. تنفس، منجر به افت آب قابل ملاحظه ای در طی این دوره می گردد . همچنین، افت وزنی بستگی به دمای نگهداری دارد که حدود 8/0– 6/0 درصد به ازای هر ماه نگهداری می باشد . بنابراین طی دوره نگهداری، کاهش وزن به 8 – 6 در صد می رسد.  میزان ماده خشک کمی تغییر می کند

با تشکر ازhttps://mysadlife.blogsky.com